ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ Β ΕΠΙΠΕΔΟΥ

Ποιες είναι οι ενδείξεις ή οι λόγοι για αυτό το υπερηχογράφημα;

Η λεπτομερής εξέταση της ανατομίας όλων των συστημάτων του εμβρύου
Η αποκάλυψη ανατομικών δεικτών που αυξάνουν τον κίνδυνο για χρωμοσωμικές ανωμαλίες.
Ο έλεγχος της ομαλής ενδομήτριας ανάπτυξης.
Ο προσδιορισμός της θέσης του πλακούντα.
Η εκτίμηση του όγκου του αμνιακού υγρού.
Η πρώτη ανίχνευση συνδρόμου υποκλοπής σε δίδυμες μονοχοριακές κυήσεις.
Ο λεπτομερής έλεγχος της καρδιάς των εμβρύων των οποίων η αυχενική διαφάνεια βρέθηκε αυξημένη στο Α τρίμηνο.
Η εκτίμηση της ροής των μητριαίων αγγείων και η κατάταξη της κύησης σε υψηλού κινδύνου (επί παθολογικών ροών) για εμφάνιση υπολειπόμενης ενδομήτριας ανάπτυξης ή προεκλαμψίας, πράγμα που απαιτεί την εντατικότερη παρακολούθηση της εγκυμοσύνης.
Σε όλες τις εγκύους γίνεται κολπικό υπερηχογράφημα για μέτρηση του τραχήλου. Η μέτρηση αυτή γίνεται για την πρόβλεψη για πρόωρο τοκετό

Διαδικασία

Συνιστάται στους γονείς να κάνουν την εξέταση στις 22 εβδομάδες, αφού τότε το έμβρυο έχει το κατάλληλο μέγεθος που επιτρέπει στον εξεταστή να διακρίνει πιο εύκολα την ανατομία του εμβρύου.

Το υπερηχογράφημα γίνεται διακοιλιακά (από την κοιλία της εγκύου). Η εξέταση για το Υπερηχογράφημα Β επιπέδου πραγματοποιείται λαμβάνοντας συγκεκριμένες υπερηχογραφικές τομές, όπως αυτές καθορίζονται από τα αντίστοιχα πρωτόκολλα του Ιδρύματος Ιατρικής Εμβρύου (Fetal Medicine Foundation-FMF) , οι οποίες έχει αποδειχθεί ότι εμφανίζουν την υψηλότερη ευαισθησία στην ανίχνευση πιθανών ανωμαλιών του εμβρύου.

Ο έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου γίνεται κατά συστήματα, καλύπτοντας όλα τα ζωτικά όργανα. Έτσι εξετάζονται με ξεχωριστές υπερηχογραφικές τομές τα εξής:

Κεφαλή: Εστιάζουμε στο σχήμα του κρανίου και στην φυσιολογική οστική πυκνότητα
Εγκέφαλος: Εξετάζουμε τα ημισφαίρια του εγκεφάλου, τις κοιλίες και την παρεγκεφαλίδα
Πρόσωπο: Κοιτάμε τους φακούς των ματιών, τη μύτη με τα ρουθούνια, την υπερώα, την κάτω γνάθο , τα χείλη, τα αυτιά και το προφίλ του προσώπου
Αυχένας: Καθορίζουμε το πάχος της αυχενικής πτυχής
Σπονδυλική στήλη: Διερευνούμε το σχήμα, την κυρτότητα, την οστική πυκνότητα της σπονδυλικής στήλης και των σπονδύλων της
Θώρακας και πνεύμονες: Ελέγχουμε το σχήμα του θώρακα και την ακεραιότητα του διαφράγματος
Καρδιά: Βλέπουμε τις τέσσερις κοιλότητες της καρδιάς, τα τρία αγγεία του θώρακα, το αορτικό τόξο, την έκφυση της αορτής και της πνευμονικής αρτηρίας
Κοιλιακό τοίχωμα: Επιβεβαιώνουμε την ακεραιότητα του κοιλιακού τοιχώματος
Γαστρεντερικό σύστημα: Διαβαθμίζουμε την πυκνότητα του εντερικού ιστού και αναλυτικά εξετάζουμε ένα ένα τα όργανα της κοιλίας

Ουροποιητικό σύστημα και νεφροί: Αναγωρίζουμε την ύπαρξη των δύο νεφρών στην φυσιολογική ανατομική τους θέση και ενδελεχώς εξετάζουμε για την πλήρωση της ουροδόχου κύστεως.
Χέρια και πόδια: Μετράμε το μήκος , του βραχιονίου οστού, της κερκίδας, της ωλένης, του μηριαίου, της κνήμης και της περόνης, τα δάκτυλα στις παλάμες, και τα πέλματα και αξιολογούμε το σχήμα και την οστική πυκνότητα τους
Γεννητικά όργανα- φύλο: Οριστικοποιούμε το φύλο.

Κατά την διάρκεια του αναλυτικού υπερηχογραφήματος ανατομίας – Β΄ επιπέδου εξετάζονται και οι ελάσσονες ανωμαλίες ή δείκτες για χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Οι κυριότεροι από αυτούς είναι το προρινικό οίδημα, το υπερηχογενές έντερο, η απλασία ή η υποπλασία του ρινικού οστού, η αυξημένη αυχενική πτυχή, ο υδροκέφαλος και η έκτοπη πορεία της δεξιάς υποκλειδίου.

Η ύπαρξη ενός ή περισσοτέρων δεικτών συνήθως δεν συνιστά από μόνη της πρόβλημα, αυξάνει όμως την πιθανότητα να πάσχει το έμβρυο από κάποια χρωμοσωμική ανωμαλία. Αξίζει να τονιστεί ότι το αναλυτικό υπερηχογράφημα ανατομίας – Β΄ επιπέδου έχει χαμηλή ευαισθησία ανίχνευσης χρωμοσωμικών ανωμαλιών, καθώς για παράδειγμα το 40% των παιδιών με σύνδρομο Down εμφανίζονται φυσιολογικά κατά την εξέταση αυτή.

Η ανίχνευση των χρωμοσωμικών ανωμαλιών γίνεται με τον υπερηχογραφικό έλεγχο των 11-13 εβδομάδων (αυχενική διαφάνεια). Οι διάφοροι υπερηχογραφικοί δείκτες του Β΄ επιπέδου θεωρούνται «ελάσσονες» και, αν είναι παρόντες, χρησιμοποιούνται μόνο για τον επαναπροσδιορισμό των πιθανοτήτων για χρωμοσωμικές ανωμαλίες, όπως αυτές προσδιορίστηκαν στο Α΄ τρίμηνο.

Στις γυναίκες υψηλού κινδύνου για πρόωρο τοκετό (πολύδυμες κυήσεις, ιστορικό πρόωρου τοκετού, ανωμαλίες της μήτρας ή του τραχήλου της μήτρας, προηγούμενη χειρουργική επέμβαση) πραγματοποιούμε διακολπικό υπερηχογράφημα για τη μέτρηση του μήκους του τραχήλου της μήτρας.

Το τελευταίο τμήμα της εξέτασης αφορά την εκτίμηση της ροής στις μητριαίες αρτηρίες της μητέρας και μας δείχνει πόσο καλά αιματώνεται ο πλακούντας. Όταν η ροή σε αυτά τα αγγεία παρουσιάζει υψηλές αντιστάσεις (γίνεται δηλαδή με δυσκολία) αυξάνεται η πιθανότητα να αναπτύξει η μητέρα υπέρταση αργότερα στην εγκυμοσύνη ή να μην αναπτυχθεί επαρκώς το έμβρυο. Συνεκτιμώνται παράμετροι και από το προηγούμενο ιστορικό της εγκύου. Αν και στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις η εγκυμοσύνη εξελίσσεται τελικά χωρίς προβλήματα, προληπτικά συνιστούμε τακτική παρακολούθηση της πίεσης της μητέρας και της ανάπτυξης του εμβρύου.

Στις περιπτώσεις που το έμβρυο έχει την κατάλληλη θέση, γίνεται απεικόνισή του με τη μέθοδο της τρισδιάστατης (3D) υπερηχογραφίας. Η εξέταση διαρκεί περίπου 60 λεπτά.

Πόσο αποτελεσματικό είναι το υπερηχογράφημα Β επιπέδου;

Πρέπει να γνωρίζετε ότι με αυτό το υπερηχογράφημα ανιχνεύονται πολλές συγγενείς ανωμαλίες του εμβρύου αλλά όχι όλες. Αυτό σημαίνει ότι στην πράξη ένα φυσιολογικό υπερηχογράφημα β επιπέδου μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο να έχει το έμβρυο κάποια σοβαρή ανωμαλία χωρίς όμως να τον εξαλείφει.

Ακόμα και στα πιο έμπειρα χέρια είναι δυνατόν να διαφύγουν ανωμαλίες είτε γιατί αυτές δεν ήταν ορατές κατά τον χρόνο εκτέλεσης του υπερηχογραφήματος β επιπέδου, είτε γιατί η φύση τους είναι τέτοια ώστε να είναι εξαιρετικά δυσδιάγνωστες, είτε γιατί για αντικειμενικούς λόγους (π.χ. παχύσαρκη έγκυος, κακή εμβρυική θέση κ.α.) κατέστη μη δυνατή η διάγνωση τους.

Κατωτέρω παρατίθεται ένας ενδεικτικός πίνακας συγγενών ανωμαλιών και η πιθανότητα αυτές οι ανωμαλίες να διαγνωσθούν με το υπερηχογράφημα β επιπέδου

Ανωμαλία	Επεξήγηση	Πιθανότητα διάγνωσης από το U/S β επιπέδου
Δισχιδής ράχη	Ανοιχτός σπονδυλικός σωλήνας	90%
Ανεγκεφαλία	Απουσία των οστών του κρανίου	99%
Υδροκεφαλία	Αυξημένη ποσότητα εγκεφαλονωτιαίου υγρού στον εγκέφαλο	>60%
Σοβαρές καρδιακές παθήσεις		25-50%
Διαφραγματοκήλη	Έλλειμμα του μυός που χωρίζει τον θώρακα από την κοιλιά	60%
Εξώμφαλος-Γαστρόσχιση	Ελλείμματα του προσθίου κοιλιακού τοιχώματος	90%
Μείζονα προβλήματα από τους νεφρούς	Απουσία νεφρών ή ανώμαλοι νεφροί	85%
Σοβαρές ανωμαλίες των άκρων	Απουσία οστών ή εξαιρετικά κοντά άκρα	90%
Εγκεφαλική παράλυση	Σπαστικότητα	Δεν διαγιγνώσκεται
Αυτισμός		Δεν διαγιγνώσκεται
Σύνδρομο Down		Περίπου 40%
Το φύλο του εμβρύου ανιχνεύεται σωστά σε ποσοστά 95% Τι θα λάβετε στο τέλος της εξέτασης; Tέλος, παίρνετε ένα φάκελο που περιλαμβάνει μία πλήρη υπερηχογραφική έκθεση της ανατομίας του εμβρύου και φωτογραφίες από όσα έχουμε ελέγξει (φωτογραφίες ανατομίας και 3D) καθώς, επίσης, και όλη την εξέταση καταγεγραμμένη σε DVD, ώστε να μπορείτε να τη δείτε όσες φορές θέλετε.

Εμβρυόκοσμος – Εμβρυομητρική Ιατρική – Υπερηχογραφήματα Κύησης.